چرا قانون «پاس رو به عقب به دروازه بان» وضع شد؟
فوتبال ابتدایی عناصر بسیاری داشت که در عصر مدرن نمی توان به آن ها حتی فکر کرد. این شامل بازی کردن با دروازه های بدون دیرک افقی، دروازه بانان بدون دستکش و همچنین کفش های تمام مشکی مشهور آن زمان می شود. مهم تر از این ها، دو تغییر دیگر رخ داده که جنبه های مهمی از فوتبال به شمار می روند. نخست ممنوع کردن تکل از پشت و دیگری معرفی قانون جنجالی «پاس رو به عقب به دروازه بان» است.
چرا قانون «پاس رو به عقب به دروازه بان» وضع شد
در اوایل دهه 1990، دروازه بانان اجازه داشتند تا پاس رو به عقب به سوی خودشان را با دست بگیرند. این به آن معنی است که وقتی توپ عمداً به سوی دروازه بان پاس داده می شد، او می توانست آن را با دستان اش بگیرد، نزدیک سینه اش نگه دارد و تا جای ممکن برای فرستادن مجدد آن به زمین بازی، صبر کند. این کاملاً با روزگار کنونی متضاد است و امروزه دروازه بان باید به جای دستان بر روی پاهای اش تکیه کند و از پس چنین موقعیتی برآید.
از گزینه دفاعی پاس رو به عقب به دروازه بان به ندرت سوء استفاده می شد. اما با خودخواهانه شدن بازی، ضد فوتبال دهه 1990 شروع به نمایاندن چهره زشت خود نمود. «جاناتان ویلسون» در یادداشتی برای نشریه «The Guardian» نوشت:
به خاطر جنبه های منفی جام جهانی 1990 و مخصوصاً یک برهه از بازی گروهی میان جمهوری ایرلند و مصر، که دروازه بان ایرلند، پَکی بونر، توپ را به مدت تقریباً شش دقیقه در دستان خود نگه داشت1، حرکتی برای بازنگری به قوانین فوتبال آغاز شد.
پس از آنکه «فوتبال منفی» در مسابقات یورو 1992 به حضیض خود رسید، فیفا قوانین را تغییر داد و دروازه بانان را از گرفتن پاس های عمدی بازیکنان خودی به سوی شان، منع کرد. بازی برای همیشه تغییر کرده و بهتر شد. این تغییر مهم، کاهش وقت کشی و انجام بازی تهاجمیِ بیش تر را تضمین کرد.
قانون «پاس رو به عقب به دروازه بان»
این قانون مربوط به دو بند از قانون دوازدهم از قوانین فوتبال است. یک دروازه بان در دو حالت زیر اجازه ندارد در درون محوطه جریمه خودی توپ را با دستان اش لمس کند:
- در صورتی که یک هم تیمی عمداً توپ را با پا به سوی او بفرستد.
- در صورتی که یک هم تیمی پرتاب اوتی را مستقیماً برای او بفرستد.
تیم مقابل در صورتی که دروازه بان در هر یک از دو حالت بالا توپ را با دستان اش لمس کند، در محل لمس توپ یک ضربه ایستگاهی غیر مستقیم دریافت خواهد کرد. اما این قانون چند حالت خاص نیز دارد که در آن ها این قانون اجرا نمی شود:
- اگر یک هم تیمی با سر توپ را به دروازه بان بدهد، او می تواند توپ را با دست بگیرد.
- همچنین در صورتی که توپ به وسیله هر قسمتی از بدن هم تیمی به جز پای او به سوی دروازه بان فرستاده شود، گرفتن توپ با دست برای دروازه بان جایز است.
- علاوه بر این، ضربه ای سهوی با پا به سوی دروازه بان نیز به او اجازه گرفتن توپ را با دست می دهد.
سوء استفاده از قانون «پاس رو به عقب به دروازه بان»
برخی از بازیکنان راه های یگانه ای برای سوء استفاده از این قانون یافته اند. این راه ها شامل بلندکردن توپ با پا و پاس دادن آن به دروازه بان با سر، سینه یا زانو است. در صورت رخ دادن چنین اتفاقی، یک زیرقانون دیگر وجود دارد که می گوید اگر دروازه بان توپ را با دست بگیرد، باید ضربه آزاد غیر مستقیمی به حریف داده شود. البته این حرکت فقط در صورتی که در جهت اتلاف وقت صورت بگیرد، خطا محسوب می شود.
اگر یک پاس با سر، سینه یا زانو به دروازه بان برای رفع خطر داده شود (مثلاً یک بازیکن پس از دریافت توپ از هم تیمی اش به خاطر حضور یک مهاجم در کنارش، توپ را با سر به دروازه بان بدهد) داور خطای نقض این قانون را اعلام نخواهد کرد.
از نقطه نظر داور، تمیز قائل شدن بین عمدی یا سهوی بودن پاس رو به عقب به دروازه بان واقعاً دشوار است. موارد بسیار نادری داشته ایم که پاس های رو به عقب عمدی تلقی شده و منجر به اعلام خطا توسط داور شده اند. اما مواردی نیز بوده اند که پاس های رو به عقب از نگاه داور پنهان مانده و باعث ایجاد حواشی شده اند. باخت اخیر PSG در زمین بوردو این نکته را برجسته کرد، جایی که یک پاس رو به عقب آشکار از دید داور پنهان ماند و باعث عصبانیت زلاتان ابراهیموویچ شد.
فوتبال امروزه نسبت به اوایل دهه 1990، که تیم ها و دروازه بانان می توانند بازی ها را بکشند، بسیار جذاب تر شده است. وضع این قانون باعث این اتفاق شده و فوتبال در کل از آن بهره مند شده است، چرا که کم تر شاهد وقت کشی و استفاده تیم ها از تاکتیک های منفی هستیم. این قانون باعث شد تا فوتبال به یک بازی سیال تر، مهارتی تر و جذاب تر تبدیل شود.
تصور کنید اگر این قانون وضع نمی شد، فوتبال امروزه به چه شکلی می بود.
1- سرمربی ایرلند پس از اینکه فاش کرد سبک بازی تیم اش پرسینگ بوده، در این مورد گفت: «...ما نقشه‌ای طراحی کردیم که توپ را در هر فرصتی به بونر بدهیم. وی سپس آن را برای 10-15 ثانیه نگه می داشت و به زمین می زد تا به بازیکنان مان فرصتی برای استراحت بدهد. کاری که پکی انجام می داد کاملاً قانونی بود. هیچ قانونی مانع زدن توپ به زمین توسط دروازه بان و گرفتن مجدد آن نمی شد. اما متوجه شدم که داور داشت در نیمه دوم به تدریج از دست او عصبانی تر می شد و ترسیدم که او ممکن است صبرش تمام شود. نقشه، متأسفانه، باید به کنار گذاشته می شد و به همراه آن، فرصت رسیدن ما به جمع چهار تیم پایانی نیز از بین رفت...» منقول از وب‌سایت «MightyLeeds» [م.]
